Bu yaz, Dünya’nın dönüşü hızlandı. Bilim insanları, özellikle 10 Temmuz’da yaşanan rekorla birlikte bazı günlerin 24 saatten daha kısa sürdüğünü belirtti. Uluslararası Dünya Dönüşü ve Referans Sistemleri Servisi ile ABD Deniz Gözlemevi verilerine göre, bu tarihteki gün tam 1.36 milisaniye daha kısa sürdü.
Benzer şekilde, 22 Temmuz ve 5 Ağustos tarihlerinde de günlerin sırasıyla 1.34 ve 1.25 milisaniye daha kısa süreceği öngörülüyor. Normalde, Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş süresi yaklaşık 86 bin 400 saniye, yani 24 saattir. Ancak pratikte her dönüş, Ay’ın kütle çekimi ve atmosferdeki mevsimsel değişiklikler gibi etkenler nedeniyle küçük farklılıklar gösterebiliyor.
Günlük yaşamda fark edilmeyen bu milisaniyelik değişiklikler, bilgisayarlar, uydular ve iletişim sistemleri için büyük önem taşıyor. Bu küçük zaman farklarını dengelemek amacıyla atom saatleri kullanılıyor. 1955’ten beri kullanılan bu saatler, atomların titreşimlerini ölçerek olağanüstü hassasiyetle zamanı belirliyor ve dünya genelinde yaklaşık 450 atom saatiyle oluşturulan Eşgüdümlü Evrensel Zaman (UTC) sistemiyle çalışıyor.
California Üniversitesi Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden jeofizikçi Prof. Duncan Agnew, 1972’den itibaren daha hızlı günlere doğru bir eğilim olduğunu, ancak bunun dalgalı bir seyir izlediğini belirtti. 1972 yılında, Dünya’nın dönüşündeki yavaşlama nedeniyle UTC sistemine bir artı saniye eklenmişti. Bu eklemeler, takvim ile astronomik zaman arasındaki farkı kapatmayı amaçlıyordu. O tarihten bu yana toplamda 27 artı saniye eklenirken, son yıllarda bu sayının azalması dikkat çekti.
2022’de yapılan bir karar ile artık saniyenin 2035’e kadar tamamen kaldırılması planlandı. Ancak Agnew, eğer Dünya birkaç yıl daha hızlanmaya devam ederse, bu kez bir saniyenin çıkarılmasının gündeme gelebileceğini belirtti. Daha önce hiç negatif bir artı saniye yaşanmadığına dikkat çeken Agnew, bu olasılığın 2035’e kadar yüzde 40 civarında olduğunu ifade etti.
Bilim dünyası, Dünya’nın dönüşündeki bu küçük ama kritik değişiklikleri dikkatle takip etmeye devam ediyor.
Kaynak: https://www.trthaber.com/haber/dunya/dunya-daha-hizli-donuyor-tarihte-ilk-kez-bir-saniyenin-silinmesi-gundeme-geldi-914508.html
