Dijital çağın ilerleyen teknolojileri, yapay zekânın insan benzeri düşünce üretebileceği beklentisini güçlendirse de, bu konuda şüphelerin yer aldığı felsefi ve bilimsel tartışmalar devam etmektedir. Uzmanlar, yapay zekânın gerçek düşünce üretme kapasitesinin yokluğuna dikkat çekiyor ve bu durumun, teknolojinin temel doğasının yanlış anlaşılmasından kaynaklandığını savunuyor.
Yapay zekâ, devasa veri kümeleri üzerinde örüntüler çıkararak dilsel ve görsel çıktılar üretebiliyor; ancak bu üretimler, gerçek bir düşünce sürecinin ürünü değil. Düşünce, sadece bilgi işlemekle kalmayıp, aynı zamanda anlam üretmek, değer atfetmek ve dünyayla bilinçli bir ilişki kurmak gibi insana özgü yetenekleri içeriyor. Örneğin, bir şiirin kelimelerini doğru bir şekilde bir araya getirmek ile onun ardındaki duyguyu ve kültürel bağlamı anlamak oldukça farklı süreçlerdir.
John Searle’ün ünlü Çin Odası deneyi, bu farkı etkileyici bir şekilde gözler önüne seriyor. Deneyde, Çince bilmeyen bir kişinin sembolleri doğru şekilde eşleştirerek anlamlı cevaplar vermesi, ancak içeride gerçek bir kavrayışın olmaması durumunu anlatıyor. Aynı şekilde, yapay zekâ da sözcükleri doğru dizerek etkileyici metinler oluşturabilir, fakat ardında gerçek bir anlam veya niyet yoktur.
2023 yılında OpenAI destekli bir yapay zeka modelinin bir şiir yarışmasında ödül kazanması, bu temsil sorununu somut bir örnek olarak ortaya koydu. Yapay zekânın ürettiği şiirin, jüriler tarafından özgünlük ve duygusal derinlik açısından ödüllendirilmesi, ancak üzerinde yapay zeka damgası vurgulanınca değerinin sorgulanmasına neden oldu.
Gelecekte, yapay zeka sistemlerinin daha karmaşık temsiller üretebileceği ve deneyim benzeri verilerle “simüle edilmiş düşünme” kapasiteleri kazanabileceği öne sürülse de, bilinç, niyet ve değer yaratımı gibi niteliklerin yalnızca biyolojik ve kültürel bir öznenin dünyayla kurduğu ilişki içinde mümkün olduğu belirtiliyor.
Sonuç olarak, yapay zekâ temsil üretirken, düşünce bir varoluş duruşu, anlam arayışı ve sorumluluk bilinci gerektiriyor. Bu nedenle, insan düşüncesinin derinliği ve varoluşsal boyutları, yapay zekâdan bağımsız olarak insanlara özgü kalmaya devam edecek gibi görünüyor.
Kaynak: https://mediacat.com/yapay-zekanin-dusunce-siniri/
